Jos
Aangemaakte reacties
-
Berichten
-
Ik heb zelf een eerste suggestie voor een nieuwe toevoeging. Om potentiële leden een idee te geven hoe het leven als lid van DJP is, wil ik een reeks blog-achtige berichtjes gaan sturen over dingen die zich in het koor afspelen. Voorbeelden zijn: het open podium, de tien-minutengesprekjes, hoe een bepaald optreden verlopen is. Hoe ervaar je het zingen in het koor als persoon? Hoe gaan we met elkaar om?
Uitgangspunt is dan dat ik geen namen ga noemen of andere persoonlijke dingen.
Die berichtjes zouden dan bij elkaar op een aparte pagina “Blog” kunnen komen. Ik stel me voor dat we dat doen op het moment dat ik er een stuk of tien heb, zodat mensen wat te lezen hebben. Ik zit nu op vier.
GOAL 17: Partnerships to achieve the Goal: Louise Korthals – Jij Mens https://www.youtube.com/watch?v=JJ3IqKI_0pQ
Zou trouwens een heeele mooie afsluiter zijn, en een samenvatting van het hele programma volgens mij.
Doel 16, vrede, veiligheid en sterke publieke diensten: Life during wartime – Talking Heads https://www.youtube.com/watch?v=-W2BMbSMBS0
Goal 11 (Sustainable Cities and Communities): Nothing but Flowers (Talking Heads) https://www.youtube.com/watch?v=2twY8YQYDBE
Nog even over Het Barre Land: praktische en muzikale overwegingen, en een langer fragment.
Praktische dingen
De tekst is lang genoeg om er 12-20 fragmenten uit te halen die elk als de tekst van een “nummer”, een deel van een suite kunnen dienen. Ik heb een uitstekende Nederlandse vertaling, en een eerste aanzet van een stuk of tien fragmenten daaruit. Het lijkt logisch om de fragmenten in de goede volgorde te zingen, maar dat is geen harde eis. Bij het begin beginnen en bij het einde ophouden is volgens mij het enige dat echt nodig is.
Daarmee is het programma dus sowieso anders dan onze huidige en vorige projecten. We hebben geen herkenbare liedjes. Dat maakt het project moeilijker te “verkopen” aan de leden, en ook aan opdrachtgevers. Maar misschien opent het wel weer andere deuren.
Wat is het voor gedicht?
Het is een relatief “moeilijk” gedicht, dat wil zeggen, als je het tot op de laatste vezel zou willen analyseren. Beter is het om het te beschouwen als een aantal losse verhaaltjes, stukjes monoloog, alsof je mensen door elkaar hoort praten (er zijn complete onderzoeken gewijd aan de “stemmen” in het gedicht). Een paar thema’s komen steeds terug:
– de vruchtbaarheid en rituelen eromheen: de dood van de natuur in de winter en de wedergeboorte in de lente; het ontkiemen van het zaad, de bloei van het gewas, de oogst van de vruchten en de barre periode daarna. Er is een verband met de dood van de christelijke Verlosser die als Gehangen God aan het kruis sterft en na zijn driedaagse neerdaling in de hel verrijst.
– de mythe van koning Arthur en de zoektocht van Perceval / Parzival naar de Heilige Graal. Personages uit dat verhaal komen, in een andere vorm, voor in het gedicht: de Visserkoning, de Fenicische zeeman, de gevaarlijke godin Belladonna.
Het gedicht is door de tijd getekend: in 1922 had de eerste Wereldoorlog 10 miljoen slachtoffers geëist, 2 miljoen Britten zaten zonder werk. In heel Europa had de aristocratie afgedaan, de oude stromingen in de kunst waren dood, de cultuur zat in een diepe crisis. Eliot houdt de lezer voor dat ook na deze dood weer een hergeboorte zal volgen.
De tekst zit vol met verwijzingen. Werkelijk bij elke regel valt er iets te googlen: komt het uit de Bijbel, uit Shakespeare, uit de Arthur-legende, uit Dante, uit de klassieken, een bekend straatliedje uit die tijd? Daar zit voor mij persoonlijk de grote aantrekkingskracht van het gedicht: ik hou erg van het uitzoeken van verbanden en het oplossen van raadseltjes in zo’n tekst. Maar het moet niet zo zijn dat je alleen goed naar ons muziekstuk kunt luisteren als je eerst al die boeken gelezen hebt. Of dat er bij het optreden een programmaboekje van dertig kantjes moet zitten.
Grappig is wel dat Eliot, in één van de eerste publicaties van het gedicht, een lang hoofdstuk met “Noten” toegevoegd heeft, een lijst met in elk geval de belangrijkste verwijzingen die er in het gedicht zitten. Dat is door veel mensen veel te serieus opgevat. De noten werden haast populairder dan het gedicht zelf. Het gedicht kreeg er een pseudo-wetenschappelijke lading door. Later bleek dat Eliot de noten op verzoek van de drukker geschreven had om een katern van 64 pagina’s vol te krijgen.
Muzikaal
Eliot speelt met wisselende gezichtspunten, tijd en ruimte; talen, registers, stijlen en stemmen vormen een polyfonie, en dat lijkt mij een mooie basis voor een lang muziekstuk. Het stuk is doro de vertaler “een muzikale compositie in taal” genoemd. Eliot was zich goed bewust van het gebruik van een Leitmotiv in de muziek. Er zitten bijvoorbeeld vele “drietallen” in het gedicht, en wordt er op vele plaatsen aan verdrinking gerefereerd.
Zelf was ik van plan – als het mij zou lukken – muzikaal aan te haken bij de “symfonische”, ook wel “progressieve” rockmuziek uit mijn jeugd, omdat ik dat idioom het beste ken. Lange stukken van bands als Genesis, Yes, King Crimson en Van der Graaf Generator schilderden complete “vreemde”, droomachtige landschappen voor mijn ogen, waar ik in kon verdwalen.
Ik kwam op dat idee omdat dit gedicht, toen ik het voor het eerst las, erg deed denken aan sommige nummers van met name Genesis. En inderdaad, na lang zoeken kreeg ik de bevestiging dat één nummer van Genesis rechtstreeks ontleend was aan The Waste Land (en waarschijnlijk nog veel meer nummers met een omweg).
De muziek ging, door haar beeldendheid, voor mij ver voorbij aan alleen de combinatie van zang en rockinstrumenten. Hoe je dat zou moeten vertalen naar meerstemmige koormuziek? Zover ben ik nooit gekomen.
Veel van de tekst is niet simpelweg de ene regel na de andere in een continu verhaal. Er zitten losse zinnen, woorden, geluidjes in. Dat maakt het mogelijk om stemgroepen tegenover elkaar te zetten en door elkaar heen te laten zingen.
Hierbij, als voorbeeld, één zo’n fragment met toelichting. Ik heb de Nederlandse tekst alleen in boekvorm, niet digitaal, dus ik moet alles overtypen en daarom laat ik het bij één stukje. De Engelse tekst, plus alle verwijzingen die wetenschappers tot dusver hebben gevonden, kun je hier vinden:
http://world.std.com/~raparker/exploring/thewasteland/table/explore6.html
Het Tarot-spel
Madame Sosostris, de befaamde zienster,
Was zwaar verkouden, hoewel zij bekend
Staat als de wijste vrouw van heel Europa,
Met haar duivels kaartspel. Dit, zei ze,
Is uw kaart, de verdronken Fenicische Zeeman,
(Die parels waren ooit zijn ogen. Kijk!)
Dit is Belladonna, de Dame met de Rotsen,
De dame met problemen.
Dit is de man met drie Staven, en dit het Rad,
En dit de eenogige koopman, en die kaart,
Die lege, is iets wat hij op zijn rug draagt,
Dat ik niet mag zien. Ik kan de Gehangene
Niet vinden. Hoed u voor verdrinkingsdood.
Ik zie drommen mensen in een kring rondlopen.
Dank u. Als u mevrouw Equitone ziet,
Zeg haar dat ik de horoscoop zelf breng:
Je moet vandaag de dag zo oppassen.===================
Noten
Sesostris was een Egyptische koning die door middel van irrigatie het gebied rond de Nijl vruchtbaar wist te maken. Van Egyptisch komt Gypsy en mevrouw Sosostris is dus waarschijnlijk een zigeunerin. Zigeuners hebben het Tarot-spel meegebracht uit Egypte. Maar misschien is mevrouw Sosostris een man en klinkt haar stem daarom zo laag, niet omdat ze zwaar verkouden is. In het Tarot-spel is de Fenicische Zeeman de Koning van Kelken (en de Heilige Graal is ook een kelk). Ook de Man met drie Staven, het Rad van Fortuin, de eenogige koopman (Pentakels zes) en de Gehangene zijn Tarot-kaarten. Mogelijk legt ze de Dood als zevende kaart. De “lege” kaart is vermoedelijk de Dwaas (die heeft het nummer 0 en draagt een zak op zijn rug).
De verdrinkingsdood van de Fenicische Zeeman is een heel apart (kort) hoofdstuk verderop in het gedicht.
“De parels waren ooit zijn ogen” komt uit The Tempest van Shakespeare. Daarin troost de luchtgeest Ariel de zoon van de verdronken koning Alonso van Napels, door te zeggen dat Alonso’s ogen op de zeebodem in parels veranderd zijn en zijn gebeente in koraal. (Later blijkt Alonso toch niet verdronken te zijn).
Belladonna is de Koningin van Kelken. Op de Tarot-kaart zit zij op een troon op een schelpenstrand temidden van de rotsen. Maar Belladonna is ook de Lorelei die de Fenicische Zeeman als slachtoffer heeft.
De Gehangene is de Christusfiguur, maar madame Sosostris kan de kaart niet vinden en is dus blind voor de heilsboodschap; ze waarschuwt haar cliënt voor de dood.
De “drommen mensen” zijn de massa’s die elke dag in Londen komen werken en die geestlijk “dood” zijn. Het rondlopen is ontleend aan Dante’s Hel.
Mevrouw Equitone zou, volgens de vertaler, de vrouw van Eliot zijn. En volgens hem is madame Sosostris eigenlijk Bertrand Russell, een vriend van Eliot, die een geheime relatie met Eliot’s vrouw had. Maar dat is weer een heel andere laag.
Het Barre Land
April is de grimmigste maand, hij wekt
Seringen uit het dode land, vermengt
Herinnering en verlangen, port
Lome wortels op met lenteregen.
De winter hield ons warm, hulde
de aarde in vergetele sneeuw, voedde
een restje leven met verdorde knollen.
Mijn voorstel is om een programma samen te stellen met nieuw te schrijven nummers, op basis van teksten ontleend aan Het Barre Land (The Waste Land) van T.S. Eliot.
The Waste Land is een lang gedicht dat refereert aan een aantal thema’s: mythologie, Shakespeare, de Heilige Graal, Londen, het Tarotspel. Daaruit wil ik een 12-15tal fragmenten halen, en zonodig iets omzetten naar een zingbare tekst. Een indeling in nummers heb ik al gemaakt.
Voordelen:
– Nederlandstalige teksten zijn voorhanden
– Thema’s hebben al een verband, dus overgangen van het ene naar het andere nummer zijn goed te maken.
– Ruim voldoende diepgang.De leden wordt gevraagd mee te denken over de vraag hoe we er genoeg entertainment in kunnen brengen. Ik zou daarover graag met Panda van gedachten wisselen.
@Floris: ik heb nog geen beamer geregeld, voel je vrij om dat zelf te doen. Ik neem wel een partyspeaker met Bluetooth mee en een microfoon. Komt misschien ook bij het optreden van pas.
Het blijkt dat het een paar uur kan duren voordat een evenement dat je op de kalender zet zichtbaar is in Google. Even geduld dus.
De spiekvellen kun je hier downloaden:
https://diejazzpast.nl/download/muziek/kerst/Choreo-kerst-2018-spiekvellen-Huis-aan-de-Vecht.docx